ПАЙДАЛУУ: Чет өлкөдө акысыз окуунун жолдору

Эл аралык алмашуу программалары окуучуларга жана студенттерге билим алуу максатында АКШга же Европанын өнүккөн өлкөлөрүнө барууга мүмкүнчүлүк берет. Мындай иш-чаралардын мааниси тажрыйба алмашуу, чет тилдерди үйрөнүү жана албетте, жаңы билим алуу болуп саналат.

Студенттерди жана окуучулардын алмашуу программалары дүйнөнүн ар кайсы өлкөлөрүндө иштейт.  Алар кандай программалар:

1. AFS алмашуу программасы

AFS алмашуу программасынын катышуучулары дүйнөнүн 56 ар кандай өлкөлөрүнөн тандалып алынат. Алардын катарына КМШ өлкөлөрү да кирет. 15 жаштан 18 жашка чейинки балдар AFS программасына катыша алышат. Алмашуунун мааниси — чет олкөдөн келген окуучулар Америкадагы үй-бүлөлөрдө убактылуу жашашат жана жергиликтүү мектептерде окушат.

AFS алкагында мектеп окуучусу жашай турган үй-бүлөнү тандай албайт, бул ыктыярчылар тарабынан жасалат. Кабыл алуучу үй-бүлөлөрдүн милдети — чет элдик студенттердин турак жайын мүмкүн болушунча ыңгайлуу жана тамактануусун камсыз кылуу. AFS программасына катышуу үчүн окуучу конкурстан ийгиликтүү өтүшү керек. Программага катышуу өзү акысыз, бирок учуу, виза жана камсыздандыруу үчүн ата-энелер  төлөшү керек. AFS программасына катышуунун дагы бир эрежеси — англис тилин жакшы билүү. Тил билүү деңгээлин аныктоо үчүн тестирлөөдөн өтүү керек.

2. FLEX (Future Leaders EXchange) 

Америка менен КМШ өлкөлөрүнүн ортосунда иштей турган атайын программа. Программа Кыргыз Республикасы боюнча жогорку класстын окуучуларына (8-10-класс)  америкалык мектепте окууга жана америкалык үй-бүлөдө бир жылга жашоого мүмкүнчүлүк берет. Ал шарттуу түрдө акысыз, катышуу үчүн бир нече конкурстук этаптардан өтүү талап кылынат:

I тур. Англис тил деңгээлин аныктоо тести.

II тур. Англис тили боюнча тестирлөө — берилген тема боюнча баян.

III тур. Маектешүү.

FLEX  программага катышуу үчүн студент КМШ өлкөлөрүнүн биринде жашашы керек, 8-10-класстын окуучулары болушу жана  жакшы окуп, англис тилин intermediate деңгээлинде билиши керек.

3. GLOBAL UGRAD

Программа АКШнын ЖОЖдорунун биринде бир семестр бою окууну камтыйт. UGRAD программасына англис тилин жогорку деңгээлде билген эң таланттуу студенттер гана кабыл алынат. Программага университеттин 3-4 курсунун студенттери катыша алышат.  UGRAD программасынын  негизги артыкчылыгы — катышуучунун бардык чыгымдарын кабыл алуучу тарап өзүнө алат. Студенттер UGRAD  программасы боюнча окуу үчүн кабыл алуучу университетти өз алдынча тандай алышпайт жана студенттин академиялык багытын эске алуу менен эң ылайыктуу университетке жайгаштырылат. 

Программага арыз топтому:

1. Толтурууга онлайн анкета;

2. Мотивациялык жана тематикалык эссе (эссе суроолору анкетада көрсөтүлгөн);

3. Паспорттун көчүрмөсү;

4. Университеттен англис тилине которулган академиялык транскрипттер  ;

5. Эки сунуш кат (англис тилине которулган).

Экинчи турга өткөн катышуучулар расмий TOEFL тестин тапшырышат. Тестирлөөгө байланыштуу бардык чыгымдар АКШнын Кыргызстандагы элчилиги тарабынан жабылат.

4. Канада мектеп алмашуу программасы

Канаданын мектеп алмашуу программасын көптөгөн чет өлкөлүктөр талап кылышат, анткени өлкөдөгү билим деңгээли дүйнөдөгү эң мыкты деп эсептелет. Алмашуу программасынын ыңгайлуулугу, анын катышуучусу ( 9-19-жаш) Канаданын ар кайсы провинцияларында жайгашкан 70тен ашуун мектепти өз алдынча тандап алат. Алмашуу боюнча окутуу мөөнөтү 1 айдан бир жылга чейин  — катышуучунун чечими боюнча. Канаданын мектеп алмашуу программасы англис тилин үйрөтүүнү камтыйт — эгерде тил билүү деңгээли өлкөдө жашоо үчүн жетишсиз болсо. Мындан тышкары, спортчу балдар үчүн ар кандай жогорку деңгээлдеги спорттук программалар сунушталат.

5. Erasmus Mundus Joint Master Degrees

Erasmus Mundus Joint Master Degrees Европанын университеттеринде магистрдик программа боюнча окуу үчүн каалаган өлкөнүн студенттерине стипендия берет. Бул талапкерлерге Евробиримдиктин ар кайсы өлкөлөрүндө жашап, бир курстун алкагында түрдүү университеттерде окууга мүмкүнчүлүк берет. Натыйжада, бүтүрүүчүлөр бир нече өнөктөш  университеттердин эки дипломун алышат.

Тапшыруу үчүн талаптар: 

Стипендия алганга чейин диплом алган акыркы курстун студенттери;  Европада магистр даражасын алууну каалаган жаш адистер;

Жогорку билим жөнүндө дипломдун болушу талап кылынат;

Курактык чектөөлөр жок.

Программанын узактыгы: Бир, эки жыл.

Эмнелерди  каржылайт: окуу чыгымдары — жылына 9000 еврого чейин, учуу жана орнотуу — жылына 4000 квро. Ай сайын транспорт жана турак жай үчүн 1000 евро⁣  берет.

6. DAAD — Deutscher Akademischer Austauschdienst

Германиянын академиялык алмашуу кызматы баардык студенттер үчүн стипендия бөлүп берет.   DAAD программасы төрт категорияга бөлүнөт:

1. Германиянын маданиятына кызыккан жана немис тилин үйрөнүүнү каалаган студенттер үчүн таанышуу сапарлары жана жайкы курстар.

2. Бакалавр, магистр жана адистер үчүн ар кандай программалар боюнча магистратурада окуу.

3. Аспиранттар жана илимпоздор үчүн ар кандай тармактардагы илимий иш гранттары.

4. Инженердик, табигый, айыл чарба жана токой чарба илимдеринин студенттери үчүн немис компанияларында машыгуу.

Фонд жыл сайын мамлекеттик аккредитациясы бар каалаган мамлекеттик университетте  100 миң аспирантура стипендиясын берет. Илимий тармактарда чектөөлөр жок. Стипендиялардын көпчүлүгү магистранттарга жана аспиранттарга багытталган.

Кимге ылайыктуу: бакалавр, адис же магистр даражасы бар адамга. 

Программанын узактыгы: 10 айдан 24 айга чейин.

Эмнелерди каржылайт: студентке турак — жай жана тамак-аш чыгымдарын жабуу үчүн ай сайын стипендия берилет — ал азыр 861 евро. Медициналык  камсыздандыруу дагы төлөнөт,  жол чыгымдарын жана турак жайды ижарага алууга кеткен чыгымдарды жарым-жартылай жабат. Ошондой эле DAAD мүмкүнчүлүгү чектелген талапкерлерди коштоо сыяктуу кошумча чыгымдардын ордун толтура алат.

7. Türkiye Bursları

Түркия Өкмөтү билим алууну каалаган бардык өлкөлөрдүн студенттери үчүн стипендия ачкан. Бакалавриат, магистратура же аспирантурага окууга болот. Мисалы, Галатасарай университетинде Европалык укук боюнча магистр даражасы программасы бар, ал эми Бахчешехир университетинде оюн дизайны программасы бар.

Кимге ылайыктуу:

Бакалавр студенттер.

Магистратурада окуп жаткан студенттер.

Аспирантурага кирген студенттер.

Программанын узактыгы:Бир-үч жыл.

Жашоо: Жаткана берилет.

Эмнелерди каржылайт: бардык чыгымдар, анын ичинде окуу, жатакана, авиабилеттер, медициналык камсыздандыруу, ал тургай бир жылга Түрк тили курстары.

Мисалы, Стамбул Медениет университетинде студенттер ай сайын 1100 лира  стипендия алышат. Аларга жатакана жана эки маал тамак берилет. Жатаканадан баш тарткан учурда, турак-жай үчүн айына 500 лира төлөнөт, ал эми тамак берилбейт.

Деталдары: магистратуранын биринчи жылы ар дайым түрк тилин үйрөнүүгө арналат, андан кийин гана студенттер негизги программага киришет. Көбүнчө түрк тилинде үйрөнүшөт, бирок англис тилинде, ал тургай француз тилинде да программалар бар. Мисалы, Галатасарай университетинде социология сыяктуу француз тилинде көптөгөн курстар өтөт.

8. Chevening

Chevening — Улуу Британиянын ЖОЖдорунун магистратурасында КМШ өлкөлөрүнүн жарандарына акысыз окууга мүмкүнчүлүк берген стипендия. Аны Улуу Британиянын өкмөтү каржылайт.

Кимге  ылайыктуу: жогорку билимге ээ жана кеминде эки жылдык иш тажрыйбасы бар адам. Кайсы адистикте жана кайсы жерде окуганыңыз жана магистрдик даражаңыз бар экендиги маанилүү эмес. Курактык чектөөлөр жок. Программа аяктагандан кийин катышуучу өз өлкөсүнө кайтып келиши керек.

Программанын узактыгы: 1 жыл.

Эмнени каржылайт: окуу,  авиабилеттер, ай сайын стипендия, медициналык камсыздандыруу, виза. Стипендиаттар студенттик виза жана медициналык анализдерди алуу үчүн чыгымдарды өздөрү төлөшөт, бирок программанын уюштуруучусу бардыгын түзөт. Студенттер ошондой эле саякаттоо жана орнотуу чыгымдарын ала алышат. Окуу башталганда, программанын катышуучулары ай сайын шаарга жараша стипендия алышат.

Студенттер үчүн атайын саякат, көргөзмөлөргө жана концерттерге катышуу үчүн өзүнчө тарифтер, кийим дүкөндөрүндө арзандатуулар бар.

9. Fulbright Program

«Фулбрайт» АКШнын жана башка өлкөлөрдүн университеттеринде магистратура, аспирантура, илимий изилдөө учун акысыз билим берет. Бул студенттер, илимпоздор жана адистер үчүн эң ири жана эң белгилүү алмашуу программаларынын бири.

Кимдерге ылайыктуу: гуманитардык, коомдук, так жана табигый илимдер жаатындагы окумуштуулар, маданият жана искусство ишмерлери, аспиранттар жана жогорку окуу жайлардын бүтүрүүчүлөрү.

Программанын узактыгы: изилдөө грантынын узактыгы — 3 айдан 6 айга чейин, лектордук жана мастер-класстарды өткөрүү — 3 айдан 9 айга чейин. Аспиранттар үчүн-1 жыл, магистратурада окуу үчүн-1-3 жыл.

Эмнени каржылайт: эл аралык экзамендерди тапшыруу, окуу акысы, АКШга учуу жана кайтуу, ай сайын стипендия, чектелген медициналык камсыздандыруу, транспорттук чыгымдар. Мисалы, Нью-Йорктогу бир айлык студенттик стипендиянын көлөмү — 1500 $ , ал эми Хьюстондо — 1000 $

10. Global Korea Scholarship

Global Korea Scholarship — Түштүк Корея Өкмөтүнүн стипендиялык программасы, чет элдиктерге Корея ЖОЖдорунун биринде акысыз билим алууга мүмкүнчүлүк берет. Программаны каржылоо жана башкаруу улуттук эл аралык билим берүүнү өнүктүрүү институту (NIIED) аркылуу жүргүзүлөт. Стипендия толук чыгымдарды  жана программалардын бардык түрлөрүн камтыйт: бакалавриат, магистратура, докторантура. Окутуу англис жана корей тилдеринде жүргүзүлүлөт.

Программага өлкөнүн 65 университети катышып, дээрлик бардык предметтер боюнча программаларды сунушташат.  Global Korea Scholarship тышкары, узактыгы 4 жылдан ашкан программалар . Адатта, медицина, фармацевтика жана архитектура кирет.

 Global Korea Scholarship программасы жыл сайын бакалавр даражасы үчүн 170, магистрлер жана дарыгерлер үчүн 700 стипендия бөлүп берет. Бирок, стипендия конкурсу да жогору. Казакстан, Украина, Беларусь, Өзбекстан, Кыргызстан, Грузия, Армения, Тажикстан сыяктуу дүйнөнүн 110дон ашык өлкөсүнүн жарандары стипендия ала алышат.

 Global Korea Scholarship  гранты конкурстун бардык чыгымдарын жабат, атап айтканда:окуу,  авиабилеттер, ай сайын стипендия, медициналык камсыздандыруу, тил курстары,изилдөөлөргө.

Даярдаган: Даниярбек кызы Курманжан